Język angielski
Język polski
Ortografia
Ortografia – trudna sprawa!
By łatwiejszą mieć naukę,
proponuję wierszy kilka -
- nauka od razu będzie milsza.
Strach na wróble
w żółtych szelkach
machał rózgą na wróbelka,
wtem grzmot burzy hukną w górze
i strach uciekł, bo był tchórzem.
Temu, kto zbyt późno wstaje,
dzień za krótki sie wydaje,
więc gdy latem zaśpi budzik,
chór jaskółek budzi ludzi.
Król nad źródłem jadł ogórki,
lecz nie obrał ich ze skórki,
krzyczą więc na króla córki,
strasząc sójki i wiewiórki.
Wróżka równo macha różdżką,
bo jest bardzo zgodną wróżką,
która czuje się wspaniale,
kiedy kłótni nie ma wcale.
Pewien królik z płatka róży
żółwiom przyszłe losy wróżył
i wywróżył szczegółowo
przyszłość piękną i różową.
Małgorzata Strzałkowska
Wlazł wół na stół-
Nie chodź, wole, po stole
Idą krety krętą dróżką,
żuk po prostej drodze łazi.
tutaj stoją łodzie Bodzia,
a tam płynie łódka Kazi.
Kózki mają małe bródki,
kozy mają duże brody,
taczki maja jedno kółko,
cztery koła samochody.
Sowa uczy latać sówki,
do mrowiska idą mrówki,
hen, wśród pól hasają krowy,
a Staś w polu żuje krówki.
Sól nas soli, ból nas boli,
mróz nas mrozi, a wóz wozi,
chłód nam chłodzi, smród nam smrodzi,
a o z kreską nam nie szkodzi!
Uwaga! Uwaga!
Przeczytaj uważnie!
Zachowaj powagę! Ja mówię poważnie!
Wąziutka jest wstążka, szeroka jest wstęga,
nie gruba jest książka, grubaśna jest księga,
na łące są dróżki, w miasteczkach są drogi,
stonoga ma nóżki, słonica ma nogi,
kozica ma rogi, koziołek ma różki,
to wielkie pierogi, to tycie pierożki,
po bieżni wesoło biegają dwie Hanki,
Staś wita kolegę, a Jaś koleżanki,
by zważyć coś dobrze, niezbędna jest waga,
by móc być odważnym – konieczna odwaga,
śnieg pada i pada, wciąż śnieży i śnieży,
i białym dywanem zalega i leży,
cieniutka łodyżka wśród trawy się wspina,
a bluszczu łodyga już sięga do komina!
Jak widać regułka wyjawia się z cienia –
PISZ ,,Ż” ZAWSZE WTEDY, GDY NA ,,G” SIĘ WYMIENIA.
to jasna zasada, rzec mogę, że może -
gdy innym pomaga – i tobie pomoże?
Małgorzata Strzałkowska
Chmura w górze , góra w chmurze
Chmura w górze, góra w chmurze,
a ja bzdurki sobie bzdurzę!
Słońce sunie nad górami,
echo hasa sobie w lesie,
w górze lata biały orzeł,
echo w dal głos orła niesie.
W borze staw błękitny zamarzł
i lśni pięknie, lodem skuty,
a pod borem idzie łyżwiarz
i łyżwiarskie taszczy buty.
W cieniu gór narciarzy troje,
na narciarskich kijkach wspartych,
opowiada coś trzy po trzy
i wesołe stroi żarty.
Pod sosnami Jaś saneczkarz
mknie po saneczkarskim torze –
kto żyw, na dwór dziś wybiega,
bo tak cudnie jest na dworze!
TU JAK WIEMY Z DOŚWIADCZENIA,
,,RZ” SIĘ NA ,,R” WYMIENIA!
Małgorzata Strzałkowska
Trzy po trzy
Krzyś do skrzata krzyczał z krzaków:
- Trzepać trzeba na trzepaku!
Grześ grzebieniem w grządce grzebie,
Przemek przez przedsionek przebiegł,
chrząszczyk chrzęścił, chrześniak chrząkał,
brzdąc na brzegu brzdęk! Brzdęk! brzdąkał,
drzazga z drzewa w drzwiach drzemała,
wrząca woda w Wawrze wrzała,
małpy do dwóch skrzyń zajrzały -
ot, i wierszyk mamy cały.
I na co dzień, i od święta
dobrze, gdy się to pamięta:
Krzyś wrzos ujrzał przed brzozami,
Grześ, chrząkając, trzasnął drzwiami
Małgorzata Strzałkowska
Burza jak marzenie
Obok szopy z narzędziami
stoi dziadek z wnuczętami.
- Ale susza… – dziadek wzdycha.
- Większość warzyw nam usycha,
schną rzodkiewki i ogórki,
z rzep zostały same wiórki,
schnie i orzech, i porzeczki,
i rząd wierzb, tych obok rzeczki,
i zwierzętom chce sie pić –
jak bez wody można żyć?
Nagle trach! trach! Co sie dzieje?
Straszna burza w krąg szaleje!
Bach! Bach! Uderzają gromy
i deszcz leje jak szalony!
Dziadek mruknął: – Susza stchórzy,
bo się bardzo boi burzy…
Moknie ogród, dom, stodoła,
a deszcz szumi, jakby wołał:
- Co ta susza myśli sobie?
Zaraz z nią porządek zrobię!
Obmył z kurzu jarzębiny,
podlał kwiaty i jarzyny,
podlał orzech i porzeczki,
i rząd wierzb, tych obok rzeczki.
- Ale burza! Jak marzenie! –
piszczą liście i korzenie,
świnki w błocie się tarzają -
korzyść z deszczu wszyscy mają!
Małgorzata Strzałkowska
Ale heca!
H - w dziedzinie hec jest specem,
strasznie ceni sobie hece.
Takie właśnie hobby ma:
,,Gdzie jest heca , tam i ja!”
Na biwaku raz w Hajnówce
harcerz grał na hejnałówce.
A H myśli: ,,Heca hecą,
trzeba dmuchnąć mocniej nieco!”
I dmuchnęło takim dmuchem,
że zrobiło zawieruchę,
wydmuchało halny wiatr
od Hajnówki aż do Tatr.
Ale heca! Heca hecą –
z halnym wiatrem wszyscy lecą.
Ludzie oprzeć sie nie mogą -
dzieciak leci z hulajnogą,
kołki się huśtają w płotach,
w zoo fruwa hipopotam!
Huk, harmider, straszny hałas –
hipopotam wpadł na szałas!
Krzyczy baca, krzyczy juhas:
Hipopotam to nie mucha!
Szałas z hukiem się zawalił
juhas goni H po hali.
To nie heca – to jest piekło!
A gdzie H jest? H uciekło.
zamiast płacić za te straty,
dało nura do herbaty.
Wanda Chotomska
Ach, to ,,ch”!
CH PISZEMY WTEDY , GDY
CH WYMIENIA SIĘ NA SZ.
Skakał z duszkiem duch po daszkach,
zza kominów strasząc Staszka!
Nagle Stach wbiegł siup! Na dach
i zajęczał, że aż strach!
Tyci duszek z małym brzuszkiem
cały okrył się kożuszkiem,
wielki duch z pękatym brzuchem
opatulił się kożuchem,
po czym gdzieś się w kącie zaszył.
I kto kogo tu przestraszył?
PAMIĘTAJCIE TAKŻE, ŻE
CH NA KOŃCU PISZE SIĘ,
lecz wie o tym każdy zuch,
ze wyjątkiem jest tu druh.
Pewien Roch miał walizeczkę,
na kółeczkach i w krateczkę.
Roch ją bardzo, bardzo lubił,
aż tu bach! trach! i ją zgubił!
Szukał walizeczki w bankach,
w parkach, w bramach, na przystankach,
w kamienicach, na ulicach
i na dworcach, i w piwnicach…
W końcu, po godzinach trzech,
westchnął cicho: – Ech! To pech!
Potem, smucąc się troszeczkę,
kupił nową walizeczkę,
po czym buch! zjadł miskę kluch,
bo Roch to był zuch za dwóch!
Małgorzata Strzałkowska
Wierszyk z wyjątkami :
Krótka rózga, kłótnia, córka
zbój, powrósło, ogół, skórka.
Włókno, włóczka, wróżby różne,
żółw tchórzliwy, wróbel - próżniak.
Oprócz czółna - żółtko, wiórek,
Wójt, równina, chór przepiórek.
Póty, póki, król, jaskółka,
róża, Józef, szczegół, półka,
źródło, mózg, wiewiórka, która,
stróż, ogórek, wspólna, góra,
próchno, próba, późno, włóka?
Zapamiętaj, łatwa sztuka!
Rzepa, krzew, porzeczka, korzyść,
moździerz, Murzyn, podkomorzy,
perz, korzenie, rzędy grządek,
rzec, korytarz, kurz, porządek,
talerz, orzech, rzodkiew, rzemień,
grzmoty, burza, uderzenie,
szczerzyć, tchórz, nietoperz, zwierzę,
jarzębina, pojezierze,
rznąć, zdarzenie, elementarz,
jarzmo, kołnierz, świerzb, kalendarz,
rzadko, rzęsa, rzeźba twarzy,
rzecz, rzetelny, rzut, towarzysz,
rzeka, wierzba, węgorz, wierzch,
wietrzyk, rześki, zorza, zmierzch,
kałamarz, rzemiosło, urząd.
Naucz się, wszak słów niedużo.
Żarłok, wyżeł, kożuch stróża,
Żak, żartowniś, żółta róża,
Żółw, żubr, szarża, żmija żywa,
Żyto, żąć, spiżarnia, żniwa,
Bagażowy, ciężkie łoże,
Żyłka, życzyć, żyzny, zboże,
Sierżant, wieża, garaż, dążę,
Żagiel, żegnać, żona, książę,
Wąż, drapieżny, oręż jeża,
Żądać, ryż, pożyczka, świeża,
Wróżba, żuraw, bandaż, żebra,
Każdy, żal, jałmużna, żebrak,
Łyżka, smażyć, drożdże, żuczek,
Żłób, rżeć, chyżo, ciężka, żołądź,
Błędów nie znam, bo się uczę,
Ortografii na wesoło
Czyhać, hen, ohydna hiena,
harcerz, hasło, hart, higiena.
Bohdan, Henryk, hoża Hania,
Honor, hańba, huk, Hiszpania.
Helikopter, hol, hydroplan,
Halo, hola, hura, hopla,
Herbatniki, hurt, hektolitr.
Hamak, huśtać, hak, Hipolit,
Horda, hultaj, herszt, hołota,
Hałaśliwy hipopotam.
Himalaje, Kopenhaga,
Hangar, hulać, hełm, huragan.
Hektar, Hucuł, haft z Podhala,
Hufnal, hacel, handlarz, hala.
Bohater, historia błaha,
Hetman, hejnał, hymn, wataha
Humor, hotel, zahamować,
Harmonogram, huta, hojny.
Zapamiętaj wszystkie słowa,
Gdy z pisownią nie chcesz wojny.
Ż PISZEMY, GDY WYMIENIA SIĘ W INNYCH FORMACH TEGO SAMEGO WYRAZU LUB W INNYCH WYRAZACH NA: G, DZ, H, Z, Ź, S
Przykłady:
książka - księga
wstążka - wstęga
mosiężny - mosiądz
pieniążek - pieniądz
drużyna - druh
watażka - wataha
każę (coś zrobić) - kazać
przerażenie - przerazić
zamrażać - mroźny, mróz
bliżej - blisko
niżej - nisko
Ż PISZEMY W WYRAZACH ZAKOŃCZONYCH NA: -AŻ, -EŻ
przykłady :
pejzaż, witraż, młodzież, odzież
Ż PISZEMY PO LITERACH: L, Ł, R, N
Przykłady:
lżej, ulżyć, małże, małżeństwo, rżysko, rżenie, rewanż, oranżada
Ryż, żyto, owies,
jęczmień, pszenica
- wszelkiego zboża pełna piwnica.
A w kilku z tych słów:
ryż, żyto i zboże,
zauważyłeś już sam to być może
nad „z” tkwi mała,
okrągła kropeczka.
Tak jak w tych zbożach
- małe ziarneczka.
„z” z kropeczką tam wstawiamy,
Gdzie na „g” je wymieniamy.
Tak więc „nóżka”- no bo „noga”
Albo „dróżka” – no bo „droga”.
Zapamiętaj, zawsze tu
pisz otwarte, zwykłe u w słowach: skuwka i zasuwka,
Gdyż wyjątkiem są te słówka;
W cząstkach: -unka, -un i -unek:
Opiekunka, zdun, pakunek.
Pisz je także: w cząstce -ulec,
Więc: budulec i hamulec;
W ulu, dwu, gdzie u litera
Wyraz kończy lub otwiera.
Że się „-uje” nie kreskuje, każdy z nas to dobrze wie,
więc gdy tak nie napiszecie,
wtedy będzie bardzo źle!
U PISZEMY W CZASOWNIKACH TYPU: CZUĆ, KUĆ, KŁUĆ, PRUĆ, SNUĆ.
Przykłady: czuje, kuję, kłuję pruję, snuję
U PISZEMY W CZASOWNIKACH ZAKOŃCZONYCH NA:
-uj -ujesz -uje
Przykłady: maluję, malujesz, maluje, wędruję, wędrujesz
U PISZEMY NA POCZĄTKU ORAZ NA KOŃCU WYRAZÓW:
Przykłady: ucho, ulica, Ula, do lasu, na morzu , w pokoju
U piszemy w zakończeniach rzeczowników :
-un -uch -us
-unek -uchna -uś
-unka -uszka -usia
-utki -uszek
Przykłady:
zwiastun, podarunek, opiekunka, córuchna,
staruszka, łańcuszek, maluch, raptus, wirus,
mamusia, malutki
„Ciężarówka” czy „złotówka”-
Wszędzie jest końcówka „-ówka”.
Musi być zapamiętane:
Tam „ó” zawsze kreskowane!
Nikną wszelkie niepokoje,
Kiedy stwierdzę : dwójka – dwoje,
Przed pomyłką mnie ustrzeże:
Wrócę – wracam, pióro – pierze.
Nie drży także ma stalówka,
Pisząc: -ówna, -ów i -ówka.
Zaokrąglam ó w dwu słowach:
ósmy, ów, bo: osiem, owa.
Ó PISZEMY , GDY WYMIENIA SIĘ W INNYCH FORMACH TEGO SAMEGO
WYRAZU LUB W INNYCH WYRAZACH NA : O,E,A
o stół - stoły trójka - troje
e niósł - niesie siódmy - siedem
a skrót - skracać mówić - mawiać
" Ó "PISZEMY W WYRAZACH ZAKOŃCZONYCH NA: -ÓW, Przykłady: Julianów, Tarłów, Opatów, z lasów, chłopców
Ó PISZEMY W WYRAZACH ZAKOŃCZONYCH NA: -ÓWKA,
Przykłady: łamigłówka, pocztówka, złotówka
Wyjątki: skuwka, wsuwka, zasuwka
Ó PISZEMY W WYRAZACH ZAKOŃCZONYCH NA: -ÓWNA,
Przykłady: Nowakówna, Kucówna
Wyjątek: Ó PISZEMY NA POCZĄTKU WYRAZÓW: ósemka, ósmy, ów, ówczesny, ówcześnie , ówdzie
W zawodach takich, jak kucharz i lekarz,
kolejarz, marynarz, murarz i piekarz
piszemy „rz” w końcówce „-arz”.
Czy te regułę dobrze już znasz
Czy w „rzemiośle”, czy też w „rzędzie”,
„r” i „z” tam zawsze będzie.
Także w „rzucie” oraz „rzepce”
i w „rzeźniku”, i w „rzodkiewce”.
Przykłady:
rowerzysta - rower
na komputerze - komputer
dworzec - dworca
RZ PISZEMY W ZAKOŃCZENIACH WYRAZÓW:
-arz -erz -mierz -mistrz
Przykłady: bramkarz, pisarz, harcerz, rycerz, Sandomierz, burmistrz, zegarmistrz
Wyjątki: bandaż, papież, młodzież, odzież, sprzedaż
RZ PISZEMY PO SPÓŁGŁOSKACH: B, P, D, T, G, K, W, CH, J.
Przykłady: brzeg, brzoza, przebój, sprzedawca, drzewo, modrzew, trzeba, patrzeć, grzyb, pielgrzym, chrzan, chrząszcz, spojrzeć, ujrzeć, wrzesień, wrzeciono
Wyjątki: bukszpan, kształt, wszystko, zawsze, pszczoła, pszenica
Wyjątki: w przymiotnikach zakończonych na: -szy, -ejszy, lepszy, najlepszy, ładniejszy, najładniejszy, nowszy, najnowszy, mocniejszy, najmocniejszy
WIELKĄ LITERĄ piszemy :
WYRAZ NA POCZĄTKU ZDANIA, Przykłady: Kot pije mleko.
IMIONA, NAZWISKA, PRZEZWISKA, PSEUDONIMY,
Przykłady: Klaudia Nowak, Czerwony Kapturek, Rambo
NAZWY MÓRZ, JEZIOR, RZEK, GÓR, WYSP ITD.
Przykłady: Morze Bałtyckie, Jezioro Gopło, Wisła, Bieszczady
NAZWY PLANET, KONTYNENTÓW, PAŃSTW, KRAIN, MIAST, WSI,
Przykłady: Mars, Europa, Polska, Śląsk, Wrocław, Goręczyno
NAZWY MIESZKAŃCÓW PLANET, KONTYNENTÓW, PAŃSTW,
Przykłady: Marsjanin, Polak, Afrykanin, Ślązak
NAZWY ULIC, PLACÓW, PARKÓW, ZABYTKÓW.
Przykłady: ul. Słoneczna, pl. Kasztelański, Sukiennice
NAZWY RAS, PLEMION, GRUP ETNICZNYCH,
Przykłady: Indianin, Murzyn, Słowianin
NAZWY ŚWIĄT,
Przykłady: Boże Narodzenie, Dzień Matki, Walentynki
NAZWY ZAKŁADÓW, FIRM, URZĘDÓW, SZKÓŁ, ORGANIZACJI,
Przykłady: Szkoła Podstawowa, Caritas,Zwiazek Harcerstwa Polskiego
WIELKIE LITERY
Wielką literę tam zawsze dasz,
gdzie nazwę kraju lub miasta masz;
również w imionach oraz nazwiskach,
a także w kocich lub psich przezwiskach.
Małą literę z kolei wstawiasz,
gdy o mieszkańcu miasta rozmawiasz;
także w przypadku przymiotnika
wielkiej litery jak ognia unikaj.
„NIE” Piszemy razem :
Z RZECZOWNIKAMI
Przykłady: nieuwaga, niepokój,niebezpieczeństwo, nieprawda
Z PRZYMIOTNIKAMI W STOPNIU RÓWNYM
Przykłady: niedobry, nieważny, niezdrowy, niemiły
Z PRZYSŁÓWKAMI UTWORZONYMI OD PRZYMIOTNIKÓW
Przykłady: nieciekawie, niejasno, niedrogo, niedobrze
„NIE” PISZEMY OSOBNO:
Z CZASOWNIKAMI
Przykłady: nie lubię, nie były, nie piłeś, nie ma, nie chcę
Wyjątki: niedowidzieć, nienawidzieć, niepokoić
Z PRZYMIOTNIKAMI W STOPNIU WYŻSZYM I NAJWYŻSZYM
Przykłady: nie lepszy – nie najlepszy, nie ciekawszy – nie najciekawszy
Z PRZYSŁÓWKAMI W STOPNIU WYŻSZYM I NAJWYŻSZYM
Przykłady: nie gorzej
NIE PISZEMY : Zawsze osobno „nie”
z czasownikiem,
zupełnie odwrotnie zaś
z rzeczownikiem!
Przymiotnik także
z „nie” razem stoi, również przysłówek
go się nie boi.
Kłopotliwe samo “h”
Dość szczególną skłonność ma:
Lubi “hałaśliwe” słowa:
Huk, harmider, hałasować.
Pisząc “historyjka błaha”,
Nigdy, Haniu, się nie wahaj!
Przez “h” pisz, pamiętaj o tym,
“hałaśliwy wrzask hołoty”.
Huśtać lubisz się?
Wiedz o tym, że “h” ma
Hak, huśtawka oraz hamak
Sprawa to obowiązkowa
Zapamiętać pewne słowa !
To” muchomor” albo „chmura”, również „hamak” albo „hura”
H PISZEMY, GDY WYMIENIA SIĘ W INNYCH FORMACH TEGO SAMEGO WYRAZU LUB W INNYCH WYRAZACH NA: G, Ż, Z,
Przykłady:
g wahać się - waga
z błahy - błazen
ż druh - drużyna
CH PISZEMY, GDY WYMIENIA SIĘ W INNYCH FORMACH TEGO SAMEGO WYRAZU LUB W INNYCH WYRAZACH NA: SZ
Przykłady:
mucha - muszka
trochę - troszkę
wydmuchać - wydmuszka
CH PISZEMY PO LITERZE S
Przykłady: schab, schody, wschód
CH PISZEMY NA KOŃCU WYRAZÓW, Przykłady: na drogach,orzech zuch WYJĄTEK : druh
Powtórka do sprawdzianu z matematyki